Các sinh vật có ngoại hình tổng thể của một con thú bốn chân, các đặc điểm phụ có thể là từ các sinh vật khác nhau:

Đặng Long (蹬龙) trên hoa biểu

• Kỳ Lân (麒麟) là sinh vật thần thoại xuất hiện sớm nhất ở trong Hà Đồ Lạc, thần mã được ghi chép trong truyền thuyết. Kỳ lân là Nhân thú (仁兽: Con thú có lòng nhân từ). Trong truyền thuyết của Trung Quốc thì Kỳ Lân được xem là đã trở nên giống như một con hổ sau khi sự biến mất của chúng trong thực tế và được cách điệu theo kiểu hươu cao cổ trong triều đại nhà Minh.[6][7], kỳ lân có đầu nửa rồng nửa thú, đôi khi chỉ có một sừng, do không húc ai bao giờ nên sừng này là hiện thân của từ tâm. Phần nhiều lân có sừng nai, tai chó, trán lạc đà, mắt quỷ, mũi sư tử, miệng rộng, thân ngựa, chân hươu, đuôi bò.
• Tỳ hưu (貔貅) là linh vật có hình dáng gần giống Kỳ Lân nhưng khác là có đôi cánh và thường được thờ phụng với ngụ ý nghĩa mang tới sự tài lộc bình an cho người sở hữu chúng. Có rất nhiều người mua vật phẩm Tỳ Hưu (tượng tạc, trang sức đeo lên người) như một vật khí phong thuỷ với mong muốn cầu tìm tài lộc. Nhưng nhà Minh có để Tỳ Hưu rồi cũng khánh tận. Hòa Thân có để Tỳ Hưu to hơn Tỳ Hưu của vua rồi thì cũng bị giết và tài sản cũng bị tịch thu vào tay kẻ khác. Tỳ (lách) là một trong năm tạng, biểu lý với Vị (bao tử). Hưu là hết chức năng. Tỳ Hưu, trong việc cầu tìm tài lộc thì cũng chỉ là một yếu tố.
• Đặng Long (蹬龙) hay còn gọi là Vọng Thiên Hống, Triêu Thiên Hống hay Hống (犼) là một sinh vật huyền thoại trong thần thoại Trung Quốc. Đặng Long có 10 đặc điểm giống động vật: sừng hươu, đầu lạc đà, tai mèo, mắt tôm, miệng lừa, bờm sư tử, cổ rắn, bụng thận, vảy cá chép, chân trước đại bàng và chân sau hổ. Truyền thuyết kể rằng, Đặng Long là một trong những người con của Long vương, có thói quen đứng gác. Thường được đặt trên các cột hoa biểu, do có thói quen ngẩng lên trời mà rống. Cũng có truyền thuyết nói rằng, Quán Thế Âm cưỡi trên Đặng Long, do đó nó có tên là Triêu Thiên Hống.
• Bạch Hổ (白虎) là loài thú đại diện cho phương Tây luôn được nhắc đến cùng với Thanh Long. Hổ là vua của muôn thú, sự uy mãnh và năng lực hàng phục quỷ quái trong truyền thuyết của nó, khiến cho nó trở thành thánh thú thuộc dương. “Vân tùng long, phong tùng hổ”, nó luôn hành động cùng với rồng, rồng và hổ là cộng sự hàng yêu phục ma. Bạch Hổ là Chiến Thần, cũng là thần sát phạt, thánh thú thuộc tính Kim, có sẵn rất nhiều loại thần lực như trừ tà, giải trừ tai họa, cầu sung túc, trừng ác, phát tài làm giàu, hỉ kết lương duyên.

Bảy chòm sao đại biểu cho Bạch Hổ nằm ở phía tây: Khuê, Lâu, Vị, Mão, Tất, Chủy, Sâm. Màu trắng trong ngũ hành đại biểu cho thuộc tính Kim, cho nên gọi nó là Bạch Hổ không phải bởi vì nó là màu trắng, mà là gọi từ trong ngũ hành. Trong suy nghĩ của cổ nhân, hổ là loài động vật vừa đáng sợ lại vừa đáng kính, sự đáng sợ chính là nó có thể sẽ ăn súc vật con người. Bạch Hổ Tinh quân (白虎星) chỉ hung thần, còn hổ đáng kính chính là nó cực kỳ uy mãnh, có thể trừ tà. Trong một số sách cổ cũng có miêu tả tương tự như Phong Tục Thông Nghĩa Tự Điển của Ứng Thiệu thời Đông Hán: “Vẽ hổ ở cửa, quỷ không dám vào”, “Con hổ, vật dương, đứng đầu muôn thú. Có năng lực bắt giữ áp chế nhuệ khí, cắn ăn quỷ mị. Người thời nay đột nhiên gặp xấu, đun da hổ uống. Chạm vuốt nó, cũng có thể trừ ác. Nghiệm đúng như vậy”.

• Thao thiết là một trong Tứ đại hung thú thời thượng cổ của Trung Hoa. Loài sinh vật này được miêu tả trong Sơn Hải Kinh có hình dạng một con dê mang khuôn mặt người, hai mắt nằm dưới nách, răng hổ móng người và tiếng kêu giống tiếng trẻ con. Thao Thiết là loài mãnh thú có sức mạnh to lớn, nhưng tính tình hung dữ, tham lam vô độ và rất thích ăn thịt người.

Mô tả và ghi chép về sinh vật Bạch trạch (白澤)

• Bạch trạch (白澤) là một loài linh vật trong thần thoại Trung Hoa và Á Đông. Tên "Bạch trạch" mang nghĩa là "đầm lầy trắng". Theo truyền thuyết, Hoàng Đế đã gặp Bạch trạch khi ông đang trên đường vi hành ở các vùng lãnh thổ phía Đông của mình. Khi gặp Hoàng Đế, Bạch trạch đã giới thiệu cho ông biết thông tin về 11.520 loài linh thú và quái vật trong tự nhiên cũng như cách phòng chống sự quấy nhiễu và xâm hại của chúng. Tất cả những chỉ dẫn này đều được ghi lại trong một tác phẩm gọi là Bạch trạch đồ (白泽图/白澤圖, Bái Zé Tǘ)
• Giải trãi (獬豸) có hình dáng như một con vật kết hợp giữa dê (sơn dương) và kỳ lân và được xem là biểu tượng công lý. Theo truyền thuyết Trung Quốc, vào triều đại nhà Đường, khi một người phạm trọng tội, Giải trãi sẽ ngay lập tức xuất hiện, nhe chiếc nanh dài, cặp sừng sắc nhọn để nhai sống phạm nhân hoặc húc họ cho đến chết. Nghe có vẻ đáng sợ nhưng nếu người nào bị khép tội oan, Giải trãi sẽ bảo vệ, khẩn cầu sự giải thoát cho họ. Vì vậy, ở Trung Quốc thời xưa, ở mỗi công đường đều có hai con Giải trãi ngự ở hai bên.
• Baku được biết đến là một sinh vật thần thoại chuyên ăn ác mộng trong văn hóa dân gian Trung Quốc và Nhật Bản. Những câu chuyện về việc chuyên ăn ác mộng của Baku bắt nguồn từ văn hóa dân gian Trung Quốc, và sau đó xuất hiện ở Nhật Bản. Baku là một sinh vật linh thiêng, thường được miêu tả dưới dạng mình gấu, vòi voi, chân hổ, đuôi bò và mắt tê giác. Theo truyền thuyết, Baku được các vị thần hình thành từ những bộ phận còn sót lại sau khi những loài động vật khác được tạo nên. Trong truyền thuyết Trung Quốc cổ đại, Baku là loài động vật bị săn lùng để lấy da. Tấm chăn làm từ da Baku được xem là một tấm bùa may mắn hoặc bùa hộ mệnh thần diệu có khả năng bảo vệ con người khỏi những linh hồn xấu xa.
• Niên thú (年兽/年獸) là một con quái vật trong truyền thuyết cổ xưa với hình dáng là một con rồng khổng lồ, có 4 chân và sống ở trên núi. Niên luôn là cơn ác mộng của mọi người mỗi khi đêm về vì nó sẽ đến bắt sống dân làng và ăn thịt. Ai cũng cố hết sức để có thể chống lại nó nhưng đều vô ích. Ông Trời đã nhìn thấu cảnh ngộ dưới trần gian nên đã thu phục con quái này và xích nó trong núi nhưng, con quái vật lại thoát ra, dân làng đã tập hợp lại và bàn cách đối phó với con quái vật tàn ác này.

Họ sơn tường ở tất cả mọi nơi thành màu đỏ và dán lên trên cửa hình ảnh của các vị thánh rồi chuẩn bị pháo đỏ, vung nồi để tạo tiếng ồn. ban đêm con quái vật lại mò đến làng, dân làng đem pháo ra đốt, đem chiêng, vung ra gõ khiến con quái vật đinh tai nhức óc. Màu đỏ bao phủ quanh khu làng cùng với hình ảnh hai vị thánh dán khắp nơi gợi lại ký ức hãi hùng năm xưa khiến nó không chịu nổi mà phải chạy trốn lên núi. Hiện nay, cứ đến mùa lễ tết và Trung thu hàng năm, người dân Trung Quốc lại biểu diễn múa lân, đánh trống, đốt pháo hoa để mô phỏng lại cuộc chiến đấu với con quái thú này[8].Khoa Phụ (夸父) trong Sơn Hải Kinh

• Khoa Phụ (夸父) cũng gọi là Cử Phụ (举父) dáng người rất lớn, hình dáng giống như con khỉ đuôi dài (猕猴), màu vàng đen, nhiều lông bờm, hay vung nhanh đầu của nó, có thể nâng đá ném người, hoặc vồ lấy[9]. Khoa Phụ chính là cháu của Hậu Thổ[10] Trong một dị bản khác kể rằng sau những biến cố thì Khoa Phụ lại tìm về với chốn rừng sâu[11]
• Long Mã (龍馬/Longma) là sinh vật truyền thuyết có hình dáng một con ngựa có cánh với vảy kỳ lân và đầu rồng trong thần thoại Trung Quốc, có ảnh hưởng đến văn hóa Việt Nam. Đó là một linh vật kết hợp giữa rồng và ngựa[12]. Long Mã là con vật thiêng trong huyền thoại và gắn liền với truyền thuyết tối cổ của nền văn minh Hoa Hạ[13].. Tương truyền ở thời Phục Hy xuất hiện loài thần thú thân ngựa đầu rồng, mọc ra hai cánh, cao tám thước năm tấc, thân xấp vảy rồng, lăng ba đạp thủy, như giẫm trên đất bằng, lưng có vẽ những vết chấm. Từ sông Hoàng Hà vào tới sông Đồ Hà, mọi người gọi là Long Mã (龙马), đầu rồng, thân ngựa, có vảy, có cánh, Kỳ Lân thành niên mới có cánh, chính là “Long Mã phụ đồ 龙马负图”. Mỗi lần Kỳ Lân xuất hiện đều là một thời kì đặc biệt.

Tượng Tôn Ngộ Không ở Thái LanTượng Trư Bát Giới

• Tôn Ngộ Không: Là một sinh vật huyền thoại nổi tiếng bậc nhất trong thần thoại Trung Quốc thông qua tác phẩm Tây Du Ký. Được mô tả là một con khỉ lông vàng sinh ra từ tảng đá và sau này học được tài nghệ thần thông 72 phép biến hóa. Trong cuốn Sơn Hải kinh, một cuốn sách viết về yêu quái, Tôn Ngộ Không được đặc tả là bình thường thì vô cùng xấu xí, mặt xương gò má bay cao 8 thấc, 2 con ngươi hoàng nhãn, một cái trán sứt mẻ, răng nanh thò ra bên ngoài.
• Trư Bát Giới hay Trư Ngộ Năng là đồ đệ thứ hai đã phò tá Đường Tăng đi thỉnh kinh ở Tây Thiên trong tiểu thuyết Tây du ký. Trư Bát Giới là nhân vật được nhiều người biết đến với hình dạng nửa người, nửa heo, học được 36 trong số 108 phép thiên cương địa sát của Đạo giáo, Vũ khí của Bát Giới là cây bồ cào (cào cửu xỉ) được luyện ở Thiên Đình. Bát Giới là biểu tượng cho dục vọng của con người[14].
• Bạch Long Mã hay Tiểu Bạch Long là con của Tây Hải Long Vương (em Đông Hải Long Vương) là đồ đệ thứ tư của Đường Tăng đi thỉnh kinh ở Tây Thiên trong tiểu thuyết Tây du ký của Ngô Thừa Ân. Trong tiểu thuyết này, Bạch Long Mã dưới hình hài của một con ngựa trắng, chở Tam Tạng đi lấy kinh. Với một tiểu thuyết đậm chất Phật giáo như Tây Du Ký, thì Bạch Long mã phảng phất những hình ảnh của Phật giáo, nó dường như là hiện thân của con ngựa Kiền Trắc khi chở Tất Đạt Đa, con ngựa này cùng một cặp với con khỉ Tôn Ngộ Không liên tưởng đến hình ảnh tâm viên ý mã, một triết lý sâu xa của Phật giáo. Hồi 100, khi Tam Tạng tâu với Lý Thế Dân đã nêu rõ chức phẩm được phong của từng đồ đệ. Như vậy, Tiểu Bạch Long được phong Bát Bộ Thiên Long Quảng Lực Bồ Tát[15].
• Ngưu Ma Vương (牛魔王) có hiệu là Bình Thiên Đại Thánh, hơn 500 trước từng cùng Tôn Ngộ Không và 6 yêu quái nữa kết bái huynh đệ. Với chân thân là một con trâu nên Ngư Ma Vương có bề ngoài to lớn, lực lưỡng hơn thế nữa còn tinh thông 72 phép thần thông biến hóa, cộng thêm vũ khí vô cùng lợi hại là cây đinh ba (ba chỉa) to lớn, về sực mạnh thì chẳng thua kém gì Tôn Ngộ Không[16] Ngưu Ma Vương có vợ là Thiết Phiến công chúa có bảo bối là cây quạt ba tiêu, có con là Hồng Hài Nhi và có thiếp là Ngọc Diện Công Chúa vốn là một con hồ ly tinh ở núi Tích Lôi.
• Hao Thiên Khuyển hay Hạo Thiên Khuyển à một con chó mực của Nhị lang thần Dương Tiễn trong thần thoại Trung Hoa, vốn là chó kéo xe của Viêm Đế nay thuộc sở hữu của Nhị lang thần, con chó này phò trợ cho Nhị lang thần diệt yêu trừ ma. Hao Thiên Khuyển chính là một trong những pháp bảo nổi tiếng của Nhị lang thần và là nỗi hãi hùng của biết bao yêu ma quỷ quái. Trong Tây du ký, khi đánh nhau với Tôn Ngộ Không, Nhị lang thần đã thả Hao Thiên Khuyển rượt bắt Ngộ Không. Hao Thiên khuyển cũng được đề cập đến trong Bảo Liên Đăng hay Bát Tiên. Nhìn chung, Hao Thiên Khuyển luôn đi kèm với Nhị lang thần.

Hình minh họa cửu vĩ hồ của Sơn hải kinh, bạn của Tây Vương Mẫu

• Cửu vĩ hồ: Trong văn hóa dân gian Trung Hoa Cửu Vĩ Thiên Hồ thông thường gọi Cáo chín đuôi hay Hồ ly chín đuôi, yêu quái này là cái tên được nhắc đến rất nhiều, gắn liền với các mỹ nhân. Hình tượng nổi tiếng nhất của Cửu Vĩ Hồ có lẽ là lần xuất hiện trong tiểu thuyết Phong thần diễn nghĩa, theo đó nó là một yêu tinh, do Nữ Oa kiểm soát và được ra lệnh mê hoặc Trụ Vương của nhà Thương. Cửu Vĩ Hồ đã chiếm hữu thân thể Đát Kỷ và buộc nàng phải làm theo lệnh. Cuối cùng, Đát Kỷ bị Khương Tử Nha giết chết còn Cửu Vĩ Hồ đã bị Nữ Oa trừng phạt do nó đã làm những việc tàn ác và đã không tuân theo mệnh lệnh ban đầu là mê hoặc Trụ vương song không làm hại những người khác[17].
• Hồ ly tinh Cửu Vĩ Hồ trong Tây Du Ký là yêu quái này trú tại động Áp Long ở Áp Long Sơn, được Kim Giác và Ngân Giác nhận là nghĩa mẫu (mẹ) và rất được kính hiếu, được tặng Hoàng Kim Thưng (dây thường hoàng kim). Khi bắt được thầy trò Đường Tăng, Kim Giác và Ngân Giác mời nghĩa mẫu đến để cùng thưởng thức. Tôn Ngộ Không đã đánh chết hai tên lâu la, sau đó dùng chân thân và một cọng lông biến thành hai yêu quái đến động Áp Long mời dùm. Cửu Vĩ Hồ vô tình bị kéo vào câu chuyện và khi còn chưa biết được hình dáng Đường Tăng như thế nào thì đã bị Tôn Ngộ Không đánh chết khi trên đường đến núi Bình Đỉnh, đây là một trong số những yêu quái đen đủi vì đang yên đang lành tự nhiên bị chết vì lòng hiếu thảo của các con nuôi[17].
• Thỏ ngọc (玉兔/Ngọc Thố) là một loài vật huyền thoại sống trên cung trăng, chỉ xuất hiện vào ngày rằm tháng tám, truyền thuyết này bắt nguồn từ thời kỳ Chiến quốc. Thỏ Ngọc là người bạn luôn đồng hành bên nàng Hằng Nga và thường dùng cái chày để giã thuốc trường sinh và trông coi cung trăng. Ngọc Thố Tinh vốn là Thỏ ngọc của Hằng Nga tiên tử, yêu nữ này vì thấy Đường Tăng tướng mạo tuấn tú, bèn đóng giả làm công chúa để được thành thân với vị hòa thượng.
• Sư tử đá còn gọi là Thạch sư (石獅) hay Phúc cẩu là một biểu tượng con sư tử được tác bằng đá và được sử dụng phổ biến ở Trung Quốc ngoài ra nó còn được phổ biến một cách rộng rãi tại Việt Nam, chữ Sư (獅/Shi trong Hán tự) có gốc từ tiếng Ba Tư là từ Shiar (شیر) chỉ sư tử[18]. Sư tử đá xuất hiện khoảng 3.000 năm[19]. Trung Quốc du nhập sư tử đá vào lãnh thổ và biến nó thành linh vật để canh mộ, đôi sư tử đá trước điện Thái Hòa là biểu tượng cho quyền uy của các vua chúa Minh và Thanh. Sư tử đá được phổ biến rộng rãi tại Trung Quốc, chúng dùng để đặt trước những lăng mộ, cũng có những cặp sư tử to được đặt ngay ở Thiên An Môn, ngày nay nằm dưới ảnh Mao Trạch Đông. Đặc điểm chung của sư tử đá canh mộ của Trung Quốc mang hình thức dữ dằn, gân guốc với dáng vẻ đe dọa[19].

Ngựa xích thố

• Ngựa Xích Thố (赤兔馬/赤兔马) là một con chiến mã nổi tiếng của Lã Bố và trong tiểu thuyết Tam quốc diễn nghĩa, trong văn hóa dân gian gắn liền với hình tượng nhân vật Quan Vũ. Ngựa Xích Thố được nhắc đến trong tiểu sử của Lữ Bố (Lữ Bố truyện) trong Tam quốc chí của Trần Thọ (thế kỷ thứ 3), và Hậu Hán thư của Phạm Diệp (thế kỷ thứ 5). Vào năm 193, Lữ Bố đã cưỡi con ngựa này khi giúp Viên Thiệu đánh bại Trương Yên. Xích Thố được cho là một con ngựa hay, chạy nhanh như bay, vượt mọi địa hình,[20] thậm chí có thể nhảy qua hào. Tào Man Truyện (khuyết danh) viết rằng: vì thế người đương thời có câu: "Nhân trung Lữ Bố, mã trung Xích Thố" (Người có Lữ Bố, ngựa có Xích Thố). Trong Tam quốc diễn nghĩa, ngựa Xích Thố ban đầu của nhân vật Đổng Trác, sau đó Đổng Trác tặng lại cho nhân vật Lữ Bố. Con ngựa này dài một trượng, cao tám thước, màu đỏ rực như lửa, tuyệt không có một sợi lông tạp, ngày đi ngàn dặm, trèo non vượt suối dễ dàng.
• Ngọc Thử Tinh (Chuột Tinh): Nữ yêu quái xinh đẹp nhất trong tây du ký đó chính là Chuột Tinh. Trong tập 22 Tây du ký: Bốn lần xuống động không đáy, thầy trò Đường Tăng gặp phải yêu quái Ngọc Thử Tinh, vốn là con gái nuôi của Tháp Tháp Lý Thiên Vương trên thiên đình. Ngọc Thử Tinh sở hữu nhan sắc xinh đẹp thậm chí khiến vài vị lạt ma cũng không thoát khỏi việc bị quyến rũ mà mất mạng. Cô ta hóa thân thành một thôn nữ bị bắt cóc hòng tiếp cận Đường Tăng. Lúc đầu, Ngọc Thử Tinh muốn kết hôn cùng vị hòa thượng nên đã đưa Đường Tăng về Động Không Đáy của mình. Sau khi bị Tôn Ngộ Không và Na Tra thái tử phá hủy động, Ngọc Thử Tinh tức giận định ăn thịt Đường Tăng[21].
• Hoàng Phong Quái là yêu quái trong Tây Du Ký, vốn là con chuột đắc đạo ở Linh Sơn (hay là một con chồn lông vàng ở Linh Sơn Tây Thiên), do uống được dầu trong chén lưu ly của Phật tổ mà thành tinh, trốn xuống trần. Chính nó đã thổi trận gió vàng Tam Muội Thần Phong (ngọn gió vàng) làm Ngộ Không bị mù mắt mà cuối cùng phải nhờ tới hộ pháp Già Lam chữa mắt và nhờ Linh Cát Bồ Tát thu phục con yêu quái. Hoàng Phong Quái sở hữu Tam Muội Thần Phong là ngọn gió nguy hiểm nhất trong Tam Giới, cũng giống như Tam Muội Chân Hỏa là ngọn lửa lợi hại nhất. Già Lam còn gọi Hoàng Phong Quái là Đại Thánh. Cuối cùng nhờ có Linh Cát Bồ Tát thu phục, thầy trò Đường Tăng mới thoát kiếp nạn[21].
• Thanh Ngưu Quái còn được biết tới với tên gọi khác là Độc Giác Tỷ, trú ở núi và động Kim Đâu. Yêu quái này vốn là con trâu xanh là vật cưỡi của Thái Thượng Lão Quân, mặc dù Thanh Ngưu Quái luôn miệng nói muốn ăn thịt Đường Tăng nhưng thực tế lại không làm gì cả, con trâu xanh này thực chất là muốn thay chủ nhân ra oai, nó căn bản không muốn ăn thịt Đường Tăng. Ngay cả khi được tự do tự tại nơi trần thế, Thanh Ngưu Quái vẫn giữ bản tính "ăn cỏ". Độc Giác Tỷ có món vũ khí tên là Kim Cang Trát, có thể hút lấy gậy Kim Cô của Tôn Ngộ Không. Khi Đại Thánh nhờ các thiên binh thiên tướng tới giúp, toàn bộ vũ khí, bảo vật trên thiên đình cũng không địch lại vòng kim cương. Ngay cả lửa của Hỏa Ðức tinh quân, nước của Thủy Ðức tinh quân, hột kim đơn sa của Phật cũng đều bị nó hút mất[22].